آشنایی با داروها و اختصارات
منشا داروها
داروها از منابع مختلفی به دست می آیند. بعضی از آنها منشا طبیعی دارند (گیاه و حیوان) و برخـی منشـا صـ نعتی.
امروزه داروهاي گیاهی، افق جدیدي به روي علم داروسازي گشـوده انـد و داروهـاي زیـادي از ایـن دسـت وارد بـازار
دارویی دنیا شده است. ساخت برخی داروها از ابتدا تا انتها از طریق اجـرا ي انـواع عملیـ ات شـ یمیایی در آزمایشـگاه و
کارخانه صورت می گیرد، به این داروها، صنعتی یا شیمیایی گفته می شود.
نام هاي مختلف یک دارو
هر دارو 4 نوع نام دارد که هر کدام از آن ها مفهوم خاصی دارند.
نام شیمیایی: نشان دهنده ي ساختار مولکول دارو است. مثلا نام شیمیایی سالبوتامول: آلفا1 -1و1دي متیل اتیـل
آمینو متیل- 4 -هیدروکسی- 1و3 بنزن دي متانول، می باشد.
نام رمز: وقتی دارویی کشف می شود تا زمانی که مراحل آزمایشگاهی و قانونی آن طی شده و اثر بخشی دارو کاملاً
اثبات شود، با اسم رمز معرفی می گردد، مثلSGH68 .
نام عمومی = ژنریک: اسم بین المللی یک داروست که در تمام دنیا، دارو به آن نام شناخته می شود، مثل
سالبوتامول. تقریباً همه ي داروها فقط یک نام ژنریک دارند.
نام تجاري = Trade = Brand :اسمی که هر کارخانه به طور مختص براي محصول خود انتخاب و آنرا با نماد
R مشخص می نماید. البته کارخانه موظف است نام ژنریک را حتما روي بسته بندي دارو ذکر کند. براي مثال برخی
نام هاي تجاري سالبوتامول عبارتند از : Ventolin ،Ventalex ،Asthalin .
فارماکوپه
کتابی است که کلیه اطلاعات داروها اعم از نام ها، دوز، فرمول شیمیایی، موارد مصرف، توصیه ها و دیگـر اطلاعـات
دارویی در آن جمع آوري شده است.
زنجیرهي دارو درمانی
براي این که یک بیماري درمان شود باید همه ي شرایط فراهم شوند. مراحل مختلف درمان یـک بیمـاري همچـون
قطعات یک زنجیرند که اگر هر کدام از آنها مختل شود، نتیجه ي دلخواه حاصل نخواهد شد.
تشخیص صحیح بیماري: این مرحله توسط پزشک صورت می گیرد. ممکن است براي تشخیص بیمـاري از تسـت
هاي آزمایشگاهی و انواع تصویر برداري بنا به تشخیص پزشک استفاده شود.
آشنایی با داروها و اختصارات
تجویز منطقی دارو: تجویز دارو حساسترین مرحله ي درمان و بر عهده ي پزشک و داروساز است.
مصرف صحیح دارو: در صورتی که بهترین تشخیص و تجـویز صـورت گیـرد تـا زمانیکـه داروي صـحیح، درسـت
مصرف نشود، بهبودي حاصل نخواهد شد، یعنی هم باید همان داروي تجویز شـده تحویـل بیمـار شـود و هـم آن دارو
درست مصرف گردد. نکته ي تعیین کننده اینجاست که مصرف اشتباه دارو معادل عدم مصـرف آن مـی باشـد . نقـش
داروساز در این مرحله بسیار پررنگ است.
انواع دارو از نظر فروش
داروهاي نسخه اي: فروش آنها صرفاً منوط به ارائه ي نسـخه ي پزشـک اسـت . معمـولاً روي ایـن داروهـا عبـارت
“فروش بدون نسخه ي پزشک ممنوع” درج شده است.
داروهاي بدون نسخه OTC :فروش آنها به نسخه ي پزشک نیاز ندارد و مشروط به تجویز داروساز است.
روش هاي صحیح مصرف اشکال دارویی
طرز صحیح مصرف اسپري دهانی
بسیاري از بیماران اسپري ها را اشتباه مصرف کرده و نتیجه ي درمانی مطلوب را نمی بینند، از این رو آمـوزش بیمـار
در مورد نحوه ي مصرف اسپري بسیار حائز اهمیت است. طرز صحیح مصرف اسپري دهانی به ایـن صـورت اسـت کـه
ابتدا باید تا جاي ممکن خلط را از گلو خارج نمود. نوشـیدن آب و مرطـو ب شـدن گلـو باعـث افـزایش نفـوذ دارو بـه
سیستم تنفسی می شود. سپس باید دهانه اسپري را رو به قسمت انتهاي گلو، داخل دهان قرار داده و بـا لبهـا دور آن
را گرفت. هنگام مصرف اسپري دهانی باید سر را کمی به سمت عقب خم نمود.
سپس می بایسـت بـه آرامی نفـس را بیرون داده و تا جاي ممکن هواي ریه ها را تخلیه کرد. در ادامه در حالیکه دم عمیقی انجام مـی گیـرد بایـد بـه طـور همزمان قسمت بالاي اسپري را فشار داده و نفس عمیق کشید و چند ثانیه آن را نگاه داشت.
بین دو پاف اسپري بایـد چند دقیقه فاصله گذاشت. بهتر است پس از اتمام مصرف، دهان را با آب شستشو داد تا اگر دارویـی در داخـل دهـان
باقی مانده، خارج شود. Spacer نام وسیله ایست که براي مصرف راحت اسپري از آن استفاده می شود.
طرز صحیح مصرف قطره ي چشمی
مصرف قطره ي چشمی کاري بسیار حساس و دقیق است، بنابراین همواره باید از شخص دیگري کـه دسـت هـاي
خود را شسته براي چکاندن قطره کمک گرفت. در صورت استفاده از هر نوع لنزي، قبل از چکانـدن قطـره ي چشـمی
باید آن را خارج نمود. سپس باید پلک پایین را کشیده و در حالیکه شخص بـه سـمت بـالا نگـاه مـی کنـد دارو را در
فضاي پایین چشم ریخته و پلک را بست. در انتها باید انگشت را دقایقی روي گوشه چشم گذاشت تـا از خـروج دارو از
طریق مجراي اشکی جلوگیري شود.
طرز صحیح مصرف قطره گوشی
استعمال قطره گوشی در افراد زیر 3 سال بدین صورت است که باید ابتدا کودك یا شیرخوار را بر روي گوش سـمت
مقابل خواباند. سپس با یک دست لاله گوش به سمت پایین و عقب کشیده شده و قطره به داخل گوش چکانده شـود .
استعمال قطره گوشی در افراد بالاي 3 سال هم به همین ترتیب صورت می گیرد با این تفاوت که لالـه گـوش را بایـد
به سمت بالا و عقب کشید. بهتر است بیمار به مدت 5 تا 10 دقیقه درهمین حالت باقی بماند.
طرز صحیح مصرف پماد چشمی
مصرف پماد چشمی همانند قطره ي چشمی است با این تفاوت که پس از ریخـتن دارو نبایـد پلـک را تـا لحظـاتی
بست و نیازي به گذاشتن انگشت روي مجراي اشکی نیست.
آشنایی با داروها و اختصارات
