آشنایی با داروها و اختصارات
منشا داروها
داروها از منابع مختلفی به دست می آیند. بعضی از آنها منشا طبیعی دارند (گیاه و حیوان) و برخـی منشـا صـ نعتی.
امروزه داروهای گیاهی، افق جدیدی به روی علم داروسازی گشـوده انـد و داروهـای زیـادی از ایـن دسـت وارد بـازار
دارویی دنیا شده است. ساخت برخی داروها از ابتدا تا انتها از طریق اجـرا ی انـواع عملیـ ات شـ یمیایی در آزمایشـگاه و
کارخانه صورت می گیرد، به این داروها، صنعتی یا شیمیایی گفته می شود.
نام های مختلف یک دارو
هر دارو ۴ نوع نام دارد که هر کدام از آن ها مفهوم خاصی دارند.
نام شیمیایی: نشان دهنده ی ساختار مولکول دارو است. مثلا نام شیمیایی سالبوتامول: آلفا۱ -۱و۱دی متیل اتیـل
آمینو متیل- ۴ -هیدروکسی- ۱و۳ بنزن دی متانول، می باشد.
نام رمز: وقتی دارویی کشف می شود تا زمانی که مراحل آزمایشگاهی و قانونی آن طی شده و اثر بخشی دارو کاملاً
اثبات شود، با اسم رمز معرفی می گردد، مثلSGH68 .
نام عمومی = ژنریک: اسم بین المللی یک داروست که در تمام دنیا، دارو به آن نام شناخته می شود، مثل
سالبوتامول. تقریباً همه ی داروها فقط یک نام ژنریک دارند.
نام تجاری = Trade = Brand :اسمی که هر کارخانه به طور مختص برای محصول خود انتخاب و آنرا با نماد
R مشخص می نماید. البته کارخانه موظف است نام ژنریک را حتما روی بسته بندی دارو ذکر کند. برای مثال برخی
نام های تجاری سالبوتامول عبارتند از : Ventolin ،Ventalex ،Asthalin .
فارماکوپه
کتابی است که کلیه اطلاعات داروها اعم از نام ها، دوز، فرمول شیمیایی، موارد مصرف، توصیه ها و دیگـر اطلاعـات
دارویی در آن جمع آوری شده است.
زنجیرهی دارو درمانی
برای این که یک بیماری درمان شود باید همه ی شرایط فراهم شوند. مراحل مختلف درمان یـک بیمـاری همچـون
قطعات یک زنجیرند که اگر هر کدام از آنها مختل شود، نتیجه ی دلخواه حاصل نخواهد شد.
تشخیص صحیح بیماری: این مرحله توسط پزشک صورت می گیرد. ممکن است برای تشخیص بیمـاری از تسـت
های آزمایشگاهی و انواع تصویر برداری بنا به تشخیص پزشک استفاده شود.
آشنایی با داروها و اختصارات
تجویز منطقی دارو: تجویز دارو حساسترین مرحله ی درمان و بر عهده ی پزشک و داروساز است.
مصرف صحیح دارو: در صورتی که بهترین تشخیص و تجـویز صـورت گیـرد تـا زمانیکـه داروی صـحیح، درسـت
مصرف نشود، بهبودی حاصل نخواهد شد، یعنی هم باید همان داروی تجویز شـده تحویـل بیمـار شـود و هـم آن دارو
درست مصرف گردد. نکته ی تعیین کننده اینجاست که مصرف اشتباه دارو معادل عدم مصـرف آن مـی باشـد . نقـش
داروساز در این مرحله بسیار پررنگ است.
انواع دارو از نظر فروش
داروهای نسخه ای: فروش آنها صرفاً منوط به ارائه ی نسـخه ی پزشـک اسـت . معمـولاً روی ایـن داروهـا عبـارت
“فروش بدون نسخه ی پزشک ممنوع” درج شده است.
داروهای بدون نسخه OTC :فروش آنها به نسخه ی پزشک نیاز ندارد و مشروط به تجویز داروساز است.
روش های صحیح مصرف اشکال دارویی
طرز صحیح مصرف اسپری دهانی
بسیاری از بیماران اسپری ها را اشتباه مصرف کرده و نتیجه ی درمانی مطلوب را نمی بینند، از این رو آمـوزش بیمـار
در مورد نحوه ی مصرف اسپری بسیار حائز اهمیت است. طرز صحیح مصرف اسپری دهانی به ایـن صـورت اسـت کـه
ابتدا باید تا جای ممکن خلط را از گلو خارج نمود. نوشـیدن آب و مرطـو ب شـدن گلـو باعـث افـزایش نفـوذ دارو بـه
سیستم تنفسی می شود. سپس باید دهانه اسپری را رو به قسمت انتهای گلو، داخل دهان قرار داده و بـا لبهـا دور آن
را گرفت. هنگام مصرف اسپری دهانی باید سر را کمی به سمت عقب خم نمود.
سپس می بایسـت بـه آرامی نفـس را بیرون داده و تا جای ممکن هوای ریه ها را تخلیه کرد. در ادامه در حالیکه دم عمیقی انجام مـی گیـرد بایـد بـه طـور همزمان قسمت بالای اسپری را فشار داده و نفس عمیق کشید و چند ثانیه آن را نگاه داشت.
بین دو پاف اسپری بایـد چند دقیقه فاصله گذاشت. بهتر است پس از اتمام مصرف، دهان را با آب شستشو داد تا اگر دارویـی در داخـل دهـان
باقی مانده، خارج شود. Spacer نام وسیله ایست که برای مصرف راحت اسپری از آن استفاده می شود.
طرز صحیح مصرف قطره ی چشمی
مصرف قطره ی چشمی کاری بسیار حساس و دقیق است، بنابراین همواره باید از شخص دیگری کـه دسـت هـای
خود را شسته برای چکاندن قطره کمک گرفت. در صورت استفاده از هر نوع لنزی، قبل از چکانـدن قطـره ی چشـمی
باید آن را خارج نمود. سپس باید پلک پایین را کشیده و در حالیکه شخص بـه سـمت بـالا نگـاه مـی کنـد دارو را در
فضای پایین چشم ریخته و پلک را بست. در انتها باید انگشت را دقایقی روی گوشه چشم گذاشت تـا از خـروج دارو از
طریق مجرای اشکی جلوگیری شود.
طرز صحیح مصرف قطره گوشی
استعمال قطره گوشی در افراد زیر ۳ سال بدین صورت است که باید ابتدا کودک یا شیرخوار را بر روی گوش سـمت
مقابل خواباند. سپس با یک دست لاله گوش به سمت پایین و عقب کشیده شده و قطره به داخل گوش چکانده شـود .
استعمال قطره گوشی در افراد بالای ۳ سال هم به همین ترتیب صورت می گیرد با این تفاوت که لالـه گـوش را بایـد
به سمت بالا و عقب کشید. بهتر است بیمار به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه درهمین حالت باقی بماند.
طرز صحیح مصرف پماد چشمی
مصرف پماد چشمی همانند قطره ی چشمی است با این تفاوت که پس از ریخـتن دارو نبایـد پلـک را تـا لحظـاتی
بست و نیازی به گذاشتن انگشت روی مجرای اشکی نیست.
آشنایی با داروها و اختصارات
